Skoro z poprzedniej części już co nieco wiemy o lenistwie naszego mózgu, warto też zwrócić uwagę na jego skłonność do zabawy. Tak, przyciąga nas to, co ciekawe. Ciekawe, czyli śmieszne, rusza się, błyska, kojarzy się z czymś przyjemnym lub groźnym.
Spójrz na slajd poniżej.
Ładny? Na czym się skupiłeś? Może przyciągnęło Cię czekoladowe tło? Jak miło byłoby napić się teraz gorącej, pachnącej czekolady. Wyniki badań? Jakieś daty? O nie. A może spodobał Ci się miś? Miś jest głupi i dziecięcy, a przez to sympatyczny. A gdyby tak jeszcze grał na tej gitarze? Jest jeszcze żółta kulka z młotkiem i dłutem, tłukąca w kulkę brązową. Co ona tam robi?
Najprawdopodobniej Twoją uwagę przyciągnęło wszystko, tylko nie wyniki badań. Nawet jeśli je przeczytałeś, bardzo możliwe, że z tego slajdu zapamiętasz czekoladę, misia lub wściekłą kulkę.
Wyszukane tła, loga, ozdobniki, obrazki bez związku, animacje, podkłady dźwiękowe, wjeżdżające napisy, podkreślenia, przekreślenia, pogrubienia, kolorowy tekst – wszystko można, tylko musi być to uzasadnione. Jeśli wydaje Ci się, że uatrakcyjnieniami zdobędziesz sympatię słuchaczy i podtrzymasz ich zainteresowanie, być może masz rację. Nie licz jednak na to, że osiągniesz spektakularne wyniki edukacyjne. Przede wszystkim stracisz kontrolę nad tym, co w danej chwili zajmuje pamięć i uwagę uczestników. Ponieważ w pamięci krótkotrwałej wiele się nie mieści, bardzo możliwe, że w ogóle nie zorientują się, co tak naprawdę chciałeś im przekazać. Dodatkowo, na dłuższą metę zapamiętają rzeczy całkiem niepotrzebne. Być może bezpośrednio po szkoleniu stwierdzą, że było fajnie, ale już następnego dnia dojdą do wniosku, że poza fajnością nic nie wynieśli.
Pisałam wcześniej, że jednocześnie jesteśmy w stanie przyjąć 3-5 informacji. Co się dzieje, gdy jest ich więcej? Nasza pamięć zachowuje się trochę jak zatkany zlew. Woda musi spłynąć do rur, abyśmy mogli nalać jej więcej, w przeciwnym razie zwyczajnie zacznie się wylewać na zewnątrz. Pamięć działa tak samo. Informacje, które znajdą się w pamięci roboczej, muszą zostać przeniesione do pamięci długotrwałej, aby zrobić miejsce na kolejne informacje. Jeśli tak się nie stanie, nastąpi efekt przeciążenia poznawczego. Zdarzyło Ci się czytać książkę i po jakimś czasie zorientować się, że co prawda czytasz, ale w ogóle nie wiesz o czym? A może bywa, że jesteś zajęty pracą, aż w końcu wyrywa Cię z niej podniesiony głos: „Pytam już trzeci raz!"
Zadbaj w swoich prezentacjach o to, aby nie obciążać niepotrzebnie pamięci roboczej. Spójrz na slajd.
Jeżeli moje szkolenie ma być o pszczołach, na prezentacji byłoby całkiem na miejscu umieszczenie pszczoły. A dlaczego nie całego roju? Obrazek z dłonią po której maszeruje całe stado pszczół jest przecież atrakcyjniejszy i taki emocjonujący. I na tym polega problem z tym obrazkiem. Jeżeli celem jest np. przedstawienie budowy pszczoły, wszystko co nieschematyczne i nie dotyczące budowy tego owada jest rozpraszaczem. Leniwy i zainteresowany zabawą oraz emocjami mózg, natychmiast wyobrazi sobie, że jego ręka jest na obrazku. Może zacznie dociekać, dlaczego ten człowiek robi takie rzeczy, czy to jest normalne, co jest w tle? W tym zestawieniu informacje o nazwach poszczególnych części pszczoły nie mają szans, są zbyt nudne.
Przyjrzyjmy się innemu slajdowi. Szkolenie dotyczące budowy sejfów.
Tym razem na żadnej z proponowanych wersji slajdu nie znalazło się nic groźnego, nie ma też elementów zupełnie niezwiązanych z tematem. Dlaczego więc pierwszy obrazek jest lepszy? Ponieważ mózg jest leniwy i potrzebuje rozumieć. Tytuł „budowa sejfu", a na obrazku pieniądze, które przydałoby się mieć, świnka skarbonka, dokładnie taka jaką miałeś w dzieciństwie i worek dolarów, który ukradli bracia Daltonowie. A wszystko to można włożyć do sejfu. O czym teraz myślisz? Pewnie o wielu rzeczach, ale raczej nie o budowie sejfu, no chyba że jesteś profesjonalnym włamywaczem. Eksperckie umysły koncentrują się na tym, co je pasjonuje, i znacznie trudniej je rozproszyć.
Na zakończenie jeszcze jeden slajd.
Pozostawiam go Twojej interpretacji. Zapisz wskazówki dla siebie, odpowiadając na pytanie:
co zrobię, aby moje prezentacje pomagały się uczyć?
Beata Jakubowska - założyciel i główny koordynator Klubu Trenerów Biznesu, badacz-ewaluator, kierownik projektów, trener. Artykuł stanowi część szkolenia przeprowadzonego w ramach XIV Klubowych Warsztatów Trenerskich.
